Toelichting schetsontwerp Buitenwaarden Welsum/Katerstede

Herstellen van riviernatuur

De natuur in en rond rivieren heeft een belangrijke functie in Nederland. Onze rivieren zijn een leefgebied voor veel planten en dieren, leveren drinkwater voor de mens, beregeningswater voor de landbouw en vormen een waterbuffer in natte én droge tijden. Maar de riviernatuur ging de afgelopen eeuwen flink achteruit door veiligheid, scheepvaart en ander menselijk ingrijpen. Soorten planten en dieren verminderden in aantal of verdwenen zelfs. Dat betekent dat de biodiversiteit afnam. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zorgt dat de natuur in het rivierengebied weer herstelt en de ecologische waterkwaliteit verbetert.

Voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit is het creëren van een ondiep stromende leefomgeving voor vis, macrofauna en waterplanten belangrijk. In de Buitenwaarden Welsum/Katerstede wordt daarom onderzocht of het mogelijk is om natuurvriendelijke oevers en een meestromende geul aan te leggen.

Natuurvriendelijke oevers

De oevers in de Buitenwaarden Welsum/Katerstede liggen grotendeels in steen, dit is geen geschikt leefgebied voor vissen, macrofauna en waterplanten. Rijkswaterstaat wil op twee plekken in deze uiterwaard een deel van de oever van steen ontdoen en grond afgraven om een flauwe helling te creëren. Hierdoor ontstaan zowel licht glooiende oevers vol met vegetatie tot een steile onbegroeide wand (steilrand) langs de rivier en alles daartussenin. Hiermee krijgen natuurlijke processen als afkalving en aanzanding weer de ruimte en ontstaat leefgebied voor vissen, vogels, macrofauna en waterplanten. De oevers zijn interessant voor libellen, rietvogels, oeverzwaluwen en ijsvogels, en vissoorten die van stroming houden zoals de winde, serpeling, kopvoorn en barbeel. 

Meestromende geul

Voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit is het creëren van een ondiepe, stromende leefomgeving voor vis, ongewervelde dieren (zoals waterkevers en watervlooien) en waterplanten belangrijk. Om dit te bereiken, wil Rijkswaterstaat een meestromende geul aanleggen in de al aanwezige laagtes die van oudsher meestroomden met de rivier. Deze geul is vooral interessant voor vissoorten die van stroming houden zoals de winde, serpeling, kopvoorn en barbeel. Deze vissen zijn in de geul beschut tegen de negatieve effecten van schepen.

Het schetsontwerp

In de Buitenwaarden Welsum/Katerstede is het afgelopen jaar onderzoek gedaan naar geschikte locaties voor het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en een meestromende geul. Hiervoor zijn gesprekken gevoerd met de omgeving en zijn onderzoeken uitgevoerd. Dit heeft geleid tot het schetsontwerp. In het schetsontwerp is te zien waar de natuurvriendelijke oevers en de meestromende geul komen te liggen en hoe deze eruit komen te zien. Het schetsontwerp is het eerste voorstel voor het ontwerp. In de volgende fase worden verschillende (veld)onderzoeken gedaan en gesprekken in de omgeving gevoerd. Op basis daarvan wordt het schetsontwerp uitgewerkt naar een voorlopig ontwerp. Het ontwerp en het ruimtebeslag kunnen dan nog veranderen. 

In onderstaande figuren is het schetsontwerp weergegeven. 

 Bekijk ook hier het schetsontwerp