Herstellen van riviernatuur

De natuur in en rond rivieren heeft een belangrijke functie in Nederland. Onze rivieren zijn een leefgebied voor veel planten en dieren, leveren drinkwater aan de mens, beregeningswater aan de landbouw en vormen een waterbuffer in natte én droge tijden. Maar de riviernatuur ging de afgelopen eeuwen flink achteruit door veiligheid, scheepvaart en ander menselijk ingrijpen. Biodiversiteit nam hierdoor af. Dit betekent dat planten- en diersoorten in aantal verminderden of zelfs verdwenen. Dat moet anders. Daarom zetten we ons in om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is een van de programma’s die helpt de natuur te herstellen. 

Fraterwaard-Doesburg: aanbrengen van een meestromende geul en eenzijdig aangetakte strang

Fraterwaard-Doesburg is een riviereiland ten noorden van Doesburg, dat ligt in een Natura 2000-gebied. In dit landschap vol meanderruggen en geulen onderzoeken we de kansen en mogelijkheden om de riviernatuur te verbeteren. Dat willen we voornamelijk doen door stromend en stilstaand water in de Fraterwaard in verbinding te brengen met de IJssel. De komende periode werken we aan een geschikt plan voor dit gebied. 

Het doel van dit project is om de riviernatuur in het IJsselgebied te verbeteren.  Zo dragen we bij aan de Kaderrichtlijn Water. De loop van de IJssel veranderde in het verleden meerdere keren van vorm. Sinds het kanaliseren van de rivier, ligt de vorm van de IJssel vast. De riviertak die werd afgesneden, heette voortaan Het Zwarte Schaar en de IJssel werd de hoofdrivier. De sporen van die veranderingen zijn tot op de dag van vandaag te zien. Waar er vroeger geulen liepen, liggen er nu natuurlijke laagtes op het eiland.  

Meestromende geul

We willen een ondiepe, stromende leefomgeving voor vis, ongewervelde dieren (zoals waterkevers en watervlooien) en waterplanten creëren. De effecten van schepen hebben een negatieve invloed op dit leefgebied, waardoor een beschutting van scheepvaartgolven noodzakelijk is. Dit is te bereiken door het aanleggen van een meestromende geul. Aan de zuidzijde van de Fraterwaard – Doesburg ligt een dichtgegroeide watergang welke vroeger deel uitmaakte van de ‘Lamme IJssel’. Het water in deze watergang willen we weer laten stromen. Stroming en beschutting zorgen voor een interessant leefgebied van onder andere vis. 

Eenzijdig aangetakte strang

Naast de meestromende geul bieden de natuurlijke laagtes in het noorden van de Fraterwaard – Doesburg ruimte om een strang aan te leggen die we eenzijdig kunnen aantakken aan Het Zwarte Schaar. Hierdoor creëren we stilstaand water dat niet meestroomt, maar wel in verbinding staat met de IJssel.  Soorten zoals vis en ongewervelde dieren gebruiken deze beschutte plek voor voortplanting, het op laten groeien van jongen, en om voedsel te vinden. In de diepere plassen die we in de strang willen aanleggen, kunnen deze dieren zich schuilhouden tijdens extreem weer. 

Het conceptvoorstel van het voorlopig ontwerp

Het toekomstbeeld van de meestromende geul en de eenzijdig aangetakte strang binnen de Fraterwaard - Doesburg kunt u zien in het conceptvoorstel van het voorlopig ontwerp. Op dit moment zitten we in de ontwerpfase. Dat betekent dat er afgelopen tijd gesprekken zijn gevoerd met verschillende mensen die met het gebied te maken hebben zoals grondeigenaren en pachters in de Fraterwaard - Doesburg. Verschillende wensen van hen én de doelen van de KRW zijn in het conceptvoorstel van het voorlopig ontwerp verwerkt. 

Bekijk het conceptvoorstel van het voorlopig ontwerp

Het vervolg

Tijdens het maken van het voorlopig ontwerp kunnen we nog wijzigingen in het uiteindelijke ontwerp aanbrengen. Voor het maken van geul en de strangen houden we rekening met verschillende onderdelen. Het ontwerp moet bijvoorbeeld goed uitvoerbaar zijn en de impact op de natuur en omgeving moet minimaal zijn. 

Planning

Het voorlopige ontwerp is in het derde kwartaal van 2024 gereed. De werkzaamheden starten in 2026. We streven ernaar het project in 2027 af te ronden.