Ingenieursbureau Arcadis werkt op dit moment in opdracht van Rijkswaterstaat verschillende maatregelen uit voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit in en langs de Maas. Voor 7 locaties is eerder een zogenoemde Kennisgeving Voornemen en Participatie gepubliceerd, waaronder Geul Brandt in de gemeente Maasgouw. De brede omgeving kon daarop tot en met 26 september 2023 meedenken.
Ligging
Het maatregelgebied van Geul Brandt ligt in de noordelijke Grensmaas tussen rivierkilometer 63,5–65,1. De geul is voorzien bij de gelijknamige plas, die ook wel bekend staat als Visvijver Brandt. Deze plas is een overblijfsel uit de tijd dat in deze regio grondstoffenwinning plaatsvond, ongeveer vanaf 1960. Het merendeel van de ontstane plassen is daarna weer opgevuld met grond. Maar er zijn ook enkele oude grindwinplassen overgebleven.
Afstemming
In 2020 is Rijkswaterstaat het initiatief voor deze maatregel gestart, in overleg met onder meer de gemeente Maasgouw, Natuurmonumenten en waterschap Limburg. Ook zijn bij particuliere grondeigenaren en andere direct belanghebbenden relevante aandachtspunten over het gebied opgehaald.
Oplossingsrichting
Rijkswaterstaat heeft de wens om de plas Brandt op twee plekken aan te takken aan de Maas. Hiervoor wordt dan zowel aan noordzijde als zuidzijde een ondiepe geul van 5-7 meter breed gegraven.
Waterplanten, vissen en kleine waterdiertjes (macrofauna) die van stromend water houden krijgen met die langzaam stromende geulen weer de kans zich te vestigen en voort te planten. Het gaat dan om vissoorten als de rivierprik, barbeel, serpeling en winde. En ook de bolle stroommossel, kokerjuffers, schoraas en vierlijneendagsvliegen horen hier thuis. Net als bijvoorbeeld rivierfonteinkruid, aarvederkruid en vlottende waterranonkel.
Doordat het water op deze manier vaker wordt ververst, zal ook de waterkwaliteit in de plas verbeteren. Verder wordt gedacht aan het plaatselijk verondiepen van de plas en het aanbrengen van dood hout als aanhechtingsplaats voor kleine waterdiertjes en schuilplaats voor vis. Er blijven wel voldoende diepere plekken beschikbaar voor vissen in warme en droge perioden en om te kunnen schuilen. Het huidige wandelrondje om de plas blijft na herinrichting mogelijk, omdat er overgangen over de nieuwe geulen zijn voorzien.
Ook de Maasoever blijft bereikbaar voor grazers en landbouw- en onderhoudsvoertuigen. In de plannen zijn daarvoor aarden dammetjes opgenomen, die over een aantal grote duikers in de geulen komen te liggen.
Overigens is de rivieroever langs de plas Brandt grotendeels vastgelegd met stortsteen. Ook daar heeft Rijkswaterstaat een ingreep gepland. Het is namelijk de bedoeling de oeververdediging langs de Maas op dat traject zoveel mogelijk weg te halen voor een natuurvriendelijker leefgebied voor plant en dier. Deze maatregel met de naam Oever Brandt-Visvijver valt onder dezelfde Kennisgeving Participatie als Geul Brandt.
Het maatregelgebied van Geul Brandt. Foto: ©Studio Retouched
Welke locaties vallen nog meer onder deze Kennisgeving?
Drie andere locaties uit de Kennisgeving liggen eveneens in de gemeente Maasgouw: Geul Molensteen, Geul Laakerweerd en Oever Laak. De overige 2 zijn Geul Hansummerweerd-Oude Maasarm in de gemeente Roermond en Geul De Weerd-Reuver in de gemeenten Beesel en Peel en Maas. Meer informatie over die maatregelen is te vinden via de klikbare kaart.
Volgende stappen
Ingenieursbureau Arcadis stelt de komende tijd voor alle 7 maatregelen een ontwerpnotitie op en houdt daarbij zo goed mogelijk rekening met eventuele archeologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, beschermde plant- en diersoorten en wensen uit de omgeving. De stap daarna is het publiceren van het Ontwerp-Projectbesluit Omgevingswet door Rijkswaterstaat. De plannen worden dan voor iedereen openbaar toegankelijk ter inzage gelegd. Iedereen die dat wil kan in die periode desgewenst een zienswijze indienen. Als de terinzagetermijn bekend is, informeert Rijkswaterstaat daar over, onder meer via deze website.
Na publicatie van het definitieve Projectbesluit volgt de beroeptermijn. Uiterlijk december 2027 moeten de werkzaamheden zijn uitgevoerd.
Kaderrichtlijn Water
De plannen voor Geul Brandt zijn onderdeel van een groter ecologisch herstelprogramma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Rijkswaterstaat werkt al sinds 2009 samen met andere partijen aan het natuurvriendelijk inrichten van oevers, beekmondingen en uiterwaarden langs de rivier. Zo ook in de regio Maasgouw, waar onder leiding van het waterschap Limburg eind 2022 de vispassage ‘Verlengde Oude Maas’ is opgeleverd. En aan de westkant van de gemeente ligt de natuurvriendelijke oever Koningssteen. Verder staat in deze regio nog de verbetering van de monding Thornerbeek/Panheelderbeek op het KRW-programma voor de komende jaren.
Meer weten?
Meer informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).