Ingenieursbureau Arcadis werkt op dit moment in opdracht van Rijkswaterstaat verschillende maatregelen uit voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit in en langs de Maas. Voor 7 locaties is eerder een zogenoemde Kennisgeving Voornemen en Participatie gepubliceerd, waaronder Geul Laakerweerd in de gemeente Maasgouw. De brede omgeving kon daarop tot en met 26 september 2023 meedenken.

Ligging
Het maatregelgebied van de beoogde Geul Laakerweerd ligt in de binnenbocht van de Grensmaas, op de rechteroever tussen rivierkilometer 57,4–59,2. Hier bevinden zich de Dilkensplas en Teggerseplas: overblijfselen uit de tijd dat in deze regio grondstoffenwinning plaatsvond, ongeveer vanaf 1960. Het merendeel van de ontstane plassen is daarna weer opgevuld met grond. Maar er zijn ook enkele oude grindwinplassen overgebleven.

Afstemming
In 2020 is Rijkswaterstaat het initiatief voor deze maategel gestart, in overleg met onder meer de gemeente Maasgouw, Natuurmonumenten en waterschap Limburg. Ook zijn bij  particuliere grondeigenaren en andere direct belanghebbenden relevante aandachtspunten over het gebied opgehaald. 

Oplossingsrichting
Het plan bestaat uit het elkaar koppelen van de Dilkensplas en Teggerseplas en beide plassen vervolgens aantakken aan de Maas door middel van nieuw aan te leggen geulen. Waterplanten, vissen en kleine waterdiertjes (macrofauna) die van stromend water houden krijgen met die langzaam stromende geulen weer de kans zich te vestigen en voort te planten. Het gaat dan om vissoorten als de rivierprik, barbeel, serpeling en winde. En ook de bolle stroommossel, kokerjuffers, schoraas en vierlijneendagsvliegen horen hier thuis. Net als bijvoorbeeld rivierfonteinkruid, aarvederkruid en vlottende waterranonkel.

In de plassen zelf is dood hout voorzien, waar zich allerlei microfauna aan kan hechten. Ook wordt er gekeken naar het aanleggen van enkele kleine eilandjes en het gedeeltelijk verondiepen van de plassen, voor nog meer natuurwaarde. De bedoeling is wel dat er voldoende diepere delen overblijven voor vissen in warme en droge periodes en om te kunnen schuilen. De waterkwaliteit in de plassen zal ook verbeteren doordat het water vaker ververst wordt via de geplande aantakkingen aan de Maas.

Ten zuiden van de Teggerse Plas ligt een geïsoleerd geultje. Dat blijft grotendeels behouden en krijgt een ecologische impuls door daar een kleine overstromingsvlakte te realiseren, zo is de bedoeling.

Door middel van aarden dammetjes, die over een aantal grote duikers in de geulen komen te liggen, moeten de Maasoevers bereikbaar blijven voor grazers en landbouw- en onderhouds­voertuigen. De grazers van Natuurmonumenten kunnen op die manier ook bij hoogwater tijdig het gebied verlaten. De beoogde geulen worden ongeveer 10-15 meter breed.

Overigens is de Maasoever langs de Laakerweerd grotendeels vastgelegd met stortsteen. Ook daar heeft Rijkswaterstaat een ingreep gepland. Het is namelijk de bedoeling de oeververdediging op dat traject zoveel mogelijk weg te halen, zodat er weer een geleidelijke overgang van water naar land ontstaat. Deze maatregel met de naam Oever Laak valt onder dezelfde Kennisgeving Participatie als Geul Laakerweerd.

Het maatregelgebied van Geul Laakerweerd met onderin het noordelijke puntje van de Dilkensplas en daarboven de Teggerseplas.  Foto: ©Studio Retouched

Welke locaties vallen nog meer onder deze Kennisgeving?
Drie andere locaties uit de Kennisgeving liggen eveneens in de gemeente Maasgouw: Geul Molensteen, Geul Brandt en Oever Brandt-Visvijver. De overige 2 zijn Geul Hansummerweerd-Oude Maasarm in de gemeente Roermond en Geul De Weerd-Reuver in de gemeenten Beesel en Peel en Maas. Meer informatie over die maatregelen is te vinden via de klikbare kaart.

Volgende stappen
Ingenieursbureau Arcadis stelt de komende tijd voor alle 7 maatregelen een ontwerpnotitie op en houdt daarbij zo goed mogelijk rekening met eventuele archeologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, beschermde plant- en diersoorten en wensen uit de omgeving. De stap daarna is het publiceren van het Ontwerp Projectbesluit Omgevingswet door Rijkswaterstaat. De plannen worden dan voor iedereen openbaar toegankelijk ter inzage gelegd. In die periode is het mogelijk een zienswijze in te dienen. Als de terinzagetermijn bekend is, informeert Rijkswaterstaat daar over, onder meer via deze website.

Na publicatie van het definitieve Projectbesluit volgt de beroeptermijn. Uiterlijk december 2027 moeten de werkzaamheden zijn uitgevoerd.

Kaderrichtlijn Water
De plannen voor Geul Laakerweerd zijn onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Rijkswaterstaat werkt al sinds 2009 samen met andere partijen aan het natuurvriendelijk inrichten van oevers, beekmondingen en uiterwaarden langs de rivier. Zo ook in de regio Maasgouw, waar onder leiding van het waterschap Limburg eind 2022 de vispassage ‘Verlengde Oude Maas’ is opgeleverd. En aan de westkant van de gemeente ligt de natuurvriendelijke oever Koningssteen. Verder staat in deze regio nog verbetering van de monding Thornerbeek/Panheelderbeek op het KRW-programma voor de komende jaren.

Meer weten?
Meer informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. Of bel voor vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).