Winst voor het waterleven
Ingenieursbureau Arcadis heeft in opdracht van Rijkswaterstaat een ontwerp gemaakt voor ecologische verbeterpunten in de Doornwaard langs de Afgedamde Maas. Het doel is om de variatie aan groeiplaatsen voor water- en oeverplanten en leefgebieden voor vis en macrofauna (kevers, slakken, insectenlarven en dergelijke) te vergroten. Een speciale rol is weggelegd voor herstel van de typerende zoetwatergetijdenatuur. Hier is het effect van eb en vloed namelijk nog waarneembaar. Lees meer over de zoetwatergetijdenatuur in de Afgedamde Maas in dit artikel.
Kaderrichtlijn Water
Rijkswaterstaat werkt sinds 2010 aan het ecologisch herstel van de grote rivieren en dus ook de Maas. Het waterleven in en langs de rivier is de afgelopen eeuwen namelijk flink achteruit gegaan door allerlei menselijke ingrepen als het vastleggen van de oevers in steen en het afsnijden van rivierarmen en geulen. Een belangrijke basis voor de herstelmaatregelen is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Daarin staan bindende afspraken om onze oppervlakte- en grondwateren weer in goede toestand terug te brengen. De uitvoering van de KRW loopt nog door tot en met 2027.
Ligging
De Doornwaard is een uiterwaard van de Afgedamde Maas in de gemeente Zaltbommel. Het maatregelgebied bevindt zich tussen rivierkilometer 229.1 en 229.9 op de linkeroever. De directe omgeving is onbewoond en voornamelijk agrarisch in gebruik. Buurtschap Bern is de dichtstbijzijnde woonkern.
Het maatregelgebied Doornwaard met de bestaande zandwinplas en rechts daarvan landinwaarts geisoleerde geul het Zwin met daarlangs een ooibosje. ©Foto: Pulles en Pulles
Het plan voor de Doornwaard
In 2011 is er al een KRW-geul aangelegd aan de Maasoever aan de noordkant van de zandwinplas. Deze geul blijft behouden. De beoogde ingreep richt zich op de zandwinplas tussen rkm 229.1 en 229.9. De wens is om deze gedeeltelijk om te vormen tot een getijdengeul waar vissen meer beschutting hebben en kunnen kiezen uit zowel ondiepe delen als diepere stukken in tijden van droogte. Verder wordt een gedeelte van de plas ondieper gemaakt en voorzien van enkele dode bomen als rivierhout. Dood hout hoort in een gezonde rivier. Het werkt onder water als een soort koraal, waar het al snel wemelt van het leven. De oevers van de geul krijgen een flauwer verloop zodat hier een plas-dras-zone kan ontstaan.
Meer landinwaarts in de uiterwaard bij Bern ligt de bestaande geul het Zwin. De bedoeling is deze hoogte van rivierkilometer 229.3 verder naar het zuiden toe te verlengen over een lengte van 150 meter.
Vooronderzoek
In het ontwerp is zoveel mogelijk rekening gehouden met wensen van direct betrokken partijen als grondeigenaren, het waterschap en de gemeente Zaltbommel. Arcadis heeft verder gekeken naar zaken als de bodemgesteldheid en de aanwezigheid van eventuele beschermde flora en fauna. En er is gecontroleerd of er geen kabels en leidingen liggen waar rekening mee gehouden moet worden. Ook is zo goed mogelijk rekening gehouden met eventuele cultuurhistorische of archeologische waarden.
Planning
Het ontwerp is klaar en momenteel bereidt Rijkswaterstaat de publicatie van het Ontwerp-Projectbesluit Omgevingswet voor. Dat komt op dat moment ter inzage te liggen. Iedereen die dat wil kan dan een zienswijze indienen op de plannen. Dat geldt ook voor de twee andere maatregelen langs de Afgedamde Maas: de Poederoijense Waard en de Slijkwellsewaard. Rijkswaterstaat informeert de omgeving daarover als het zover is.
Meer weten of vragen?
Heeft u vragen over de voorgenomen maatregel Doornwaard? Stuur dan een mail naar Omgeving-KRW-Maas@arcadis.com. Meer informatie over het werk van Rijkswaterstaat voor het ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. U kunt ook bellen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis, 7 dagen per week bereikbaar).