Monding Ur

Wat is er gedaan?

In opdracht van Rijkswaterstaat heeft  Consortium Grensmaas de monding van de Ur in de gemeente Stein heringericht. De benedenloop van de beek is licht slingerend en natuurlijker gemaakt. Zo is deze monding bij het dorp Urmond aantrekkelijker geworden voor vissen, waterplanten en kleine waterdiertjes om in te leven.

Ook is er een nieuwe voetgangersbrug over de beek geplaatst. De werkzaamheden vonden plaats in juni en juli 2025. 

Een beek met een bocht

De oude rechte benedenloop van de Ur is gedempt met grind dat vrijkwam bij de werkzaamheden en doet nu dienst als beheerpad voor Waterschap Limburg, de beheerder van de beek. Ten zuiden daarvan is de nieuwe monding gegraven: 300 meter lang, ongeveer 3 meter breed en tot 1 meter diep.

Door de lichte meandering komt er variatie in stroomsnelheid en ontstaan er rustige zones waar vissen, maar ook waterplanten en allerlei kleine diertjes zich thuis voelen. Obstakels zoals beton, puin en drempels zijn verwijderd. Zo kunnen vissen weer ongehinderd vanuit de rivier de monding in zwemmen om uit te rusten of te paaien. 

Grindwaaiermonding

Het vrijgekomen grind is bovendien gebruikt voor de aanleg van een zogeheten grindwaaiermonding. Dat past bij het karakter van de Grensmaas. Hier profiteren soorten van die houden van zuurstofrijk, snelstromend water over een grindbodem, zoals zalm, rivierdonderpad en rivierprik.

Droog werken in nat gebied

Om het werk uit te voeren, werd het beekwater tijdelijk weggepompt en via een pijpleiding omgeleid. Bij de duiker onder het fietspad en bij de nieuwe monding is extra oeverbescherming aangebracht met breuksteen. In totaal is er ongeveer 11.000 kuub grond afgegraven en via de Urmonder Parallelweg per vrachtauto afgevoerd.

Ook de nieuwe voetgangersbrug is geïnstalleerd: die valt onder de werkzaamheden voor het Grensmaasproject en verbindt de natuurgebieden van Natuurmonumenten aan weerszijden van de Ur weer met elkaar. Consortium Grensmaas organiseert in de komende periode nog een officieel openingsmomentje voor de brug.

Lokstroom

Voor de herinrichting had de Ur bij de uitmonding een te steile bodem (verhang) met meerdere drempels. De beek was daardoor nauwelijks bereikbaar voor vissen. Door de bodem te verdiepen, het hoogteverschil geleidelijker te verdelen en de hindernissen te verwijderen, is de beek weer toegankelijk.

Wat daar ook bij helpt, is dat het beekwater nu via een scherpe laatste bocht met voldoende kracht de Maas in stroomt. Die stevige uitstroom – een ‘lokstroom’ – zorgt ervoor dat vissen de ingang van de beek kunnen vinden. Zo missen ze de afslag naar dit waardevolle schuil- en paaigebied niet.

Links de oude situatie met een smalle diep ingesneden Ur en een van de drempels die in de beek lagen, plus de voormalige voetgangersbrug. Rechts de vers aangelegde grindwaaiermonding, met nieuwe brug en een scherpe laatste bocht voor een goede lokstroom voor vis. ©Rijkswaterstaat

Europese waterdoelen

Met de nieuwe inrichting voldoet de monding van de Ur aan de Europese Kaderrichtlijn Water. Deze richtlijn schrijft onder meer voor dat onze rivieren geschikt moeten zijn als leefgebied voor inheemse flora en fauna. Dat is belangrijk voor een goede biodiversiteit en ecologische waterkwaliteit.

Knooppunten voor het waterleven

Beekmondingen en andere waterlopen die uitkomen in de rivier, zijn van grote waarde voor een gezonde riviernatuur. Vissen willen bijvoorbeeld vanuit de Maas de beken in kunnen zwemmen om uit te rusten, op te groeien of hun eitjes te kunnen leggen om zich voort te planten. Maar ook andere flora en fauna voelen zich thuis daar waar beek en rivier elkaar ontmoeten.

Daarom werken Rijkswaterstaat en de waterschappen al geruime tijd aan het herstellen van beekmondingen langs de Maas. In 2024 werd bijvoorbeeld de monding van de Hemelbeek bij Elsloo weer toegankelijk gemaakt voor vissen.

Contact

Algemene informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op  www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure. 

Neem bij andere vragen contact op met Rijkswaterstaat.