Rijkswaterstaat heeft ter hoogte van Afferden in de gemeente Bergen een natuurvriendelijke Maasoever gepland. Daarvoor wordt de kunstmatige oeververdediging zoveel mogelijk weggehaald 

Planning

Wat er gaat gebeuren, staat beschreven in het Ontwerp-Projectplan Waterwet, dat van 5 december 2023 tot met 15 januari 2024 ter inzage heeft gelegen. Iedereen die dat wilde kon in die periode een zienwijze indienen op de plannen. In de reactienota bij het definitieve Projectplan Waterwet wordt teruggekoppeld wat er met de binnengekomen zienswijzen is gedaan.

Op dit moment wordt de publicatie van het definitieve Projectplan Waterwet voorbereid. Ook dit wordt ter inzage gelegd, waarna nog de mogelijkheid tot beroep open staat. De terinzagelegging gebeurt naar verwachting na de schoolzomervakantie 2024. Als het zo ver is informeert Rijkswaterstaat daarover, onder meer via deze website.

De maatregel Oever Afferden-2 moet uiterlijk december 2027 zijn uitgevoerd.

Ligging

Het maatregelgebied Oever Afferden-2 bevindt zich ten zuidwesten van het gelijknamige dorp op rechteroever van de Maas, tussen rivierkilometer 143.8 en 144.2.

Kaderrichtlijn Water

Deze maatregel is onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De biodiversiteit in en langs de rivier is de afgelopen 150 jaar achteruitgegaan door allerlei menselijke ingrepen als het vastleggen van de oevers, plaatsen van stuwen en afsnijden van meanders en geulen. Veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem zijn daardoor verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. Het waterleven is uit balans en de ecologische waterkwaliteit laat te wensen over.

Daarom werkt Rijkswaterstaat Zuid-Nederland al geruime tijd aan ecologisch herstel. Dat gebeurt door oevers en beekmondingen natuurvriendelijker in te richten, geulen aan te leggen en oude Maasarmen nieuw leven in te blazen. Vaak wordt dat gecombineerd met het verankeren van dood hout als aanhechtingsplaats voor allerlei waterinsecten, kleine waterdiertjes en als schuilplaats voor vis. De uitvoering van de KRW loopt nog door tot en met 2027.

Het ontwerp op hoofdlijnen

Bij deze oeverstrook wordt de onnatuurlijke stenen bestorting over 400 meter verwijderd. Voor het zuidelijk deel van het achterland geldt een hoge archeologische verwachting. Op die plek blijft de oeververdediging daarom onder water gedeeltelijk liggen, zodat de afkalving niet te ver gaat.

Voorts plaatst Rijkswaterstaat enkele dode bomen in de oeverzone. Met name macrofauna profiteert daarvan. Dat zijn allerlei waterinsecten, mosselen, slakjes en andere kleine diertjes die op en bij dood hout leven. Vanzelfsprekend worden deze boomriffen stevig verankerd om wegdrijven te voorkomen.

Na het ‘ontstenen’ zal de oever in zekere mate afbrokkelen en zich beetje bij beetje landinwaarts terugtrekken. Een zachtere geleidelijke overgang van land naar water is het resultaat. En dat is beter voor de rivierflora en -fauna, die nu weer de kans krijgen terug te keren. 

Vooronderzoek en afstemming

Ingenieursbureau Arcadis heeft deze maatregel voor Rijkswaterstaat onderzocht en uitgewerkt. Daarbij is gekeken naar zaken als de bodemgesteldheid, de waterhuishouding en aanwezigheid van eventuele beschermde flora en fauna. Ook is gecontroleerd of er kabels en leidingen en eventuele cultuurhistorische of landschappelijke waarden zijn waar rekening mee gehouden moest worden.

Over het ontwerp heeft afstemming plaatsgevonden met direct betrokken partijen als de gemeente Bergen. Daaruit zijn diverse aandachtspunten en wensen naar voren gekomen, waar zoveel mogelijk rekening mee is gehouden in het ontwerp.  Een daarvan was bijvoorbeeld het behoud van oude bomen, zowel solitaire als groepjes bomen, wat ook is doorgevoerd in het ontwerp.

Deelproject 6

In hetzelfde Ontwerp-Projectplan Waterwet waar Afferden-2 onder valt, zitten nog negen andere KRW-maatregelen in de Zandmaas. Tezamen vormen ze het zogeheten deelproject 6. Zie onderstaand kaartje voor een overzicht. 

Andere KRW-maatregelen in deze regio

In de gemeente Bergen zijn buiten de vier maatregelen in deelproject 6 nog twee andere KRW-maatregelen bij Rijkswaterstaat in voorbereiding: Monding Heijense Leijgraaf en Geul Ossenkamp. Die doorlopen echter een andere procedure, omdat ze qua planning onder de nieuwe Omgevingswet vallen, die per 1 januari 2024 in werking reedt. Op de betreffende projectpagina's vindt u de actuele stand van zaken van deze andere maatregelen.

Meer weten of vragen?

Voor nadere informatie over de procedure rond het Ontwerp-Projectplan Waterwet kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met het Service Center Vergunningen Rijkswaterstaat via 088-7974300.

Kijk op www.samenwerkenaanriviernatuur.nl (riviertakpagina Maas) voor achtergrondinformatie over het programma Kaderrichtlijn Water Maas en een klikbare kaart met alle maatregelen die in voorbereiding en uitvoering zijn. Er is ook een halfjaarlijkse nieuwsbrief en een brochure. Of bel voor andere vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).