Kaderrichtlijn Water

Ingenieursbureau Arcadis heeft in opdracht van Rijkswaterstaat verschillende maatregelen uitgewerkt voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit in en langs de Maas, waaronder Oever Brandt visvijver. 

Deze maatregel is onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Het doel van deze richtlijn is de kwaliteit van onze oppervlaktewateren te verbeteren en beschermen.

De biodiversiteit in en langs de rivier is de afgelopen 150 jaar achteruitgegaan door allerlei menselijke ingrepen als het vastleggen van de oevers, plaatsen van stuwen en dempen van geulen en meanders. Veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem zijn daardoor verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. 

Daarom werkt Rijkswaterstaat Zuid-Nederland al geruime tijd samen met partners aan het herstellen van de riviernatuur. Ook bij de Maas. Dat gebeurt door oevers en beekmondingen natuurvriendelijker in te richten, geulen te verbeteren of nieuw aan te leggen en oude Maasarmen nieuw leven in te blazen. De uitvoering van de KRW-maatregelen loopt nog door tot en met december 2027.

In de gemeente Maasgouw zijn eerder al KRW-maatregelen uitgevoerd. Zoals de vispassage ‘Verlengde Oude Maas’ in 2022, onder leiding van het waterschap Limburg en in samenwerking met Natuurmonumenten. In datzelfde jaar werd ook de natuurvriendelijke oever Koningssteen opgeleverd. Bij de aanstaande plannen in deze regio gaat het nu om vijf locaties bij Ohé en Laak en Stevensweert.
 

Stand van zaken

Wat er precies gaat gebeuren, staat beschreven in het Projectbesluit volgens de Omgevingswet. Dit is definitief vastgesteld, gepubliceerd in de Staatscourant en lag ter inzage van 28 mei 2025 tot en met 8 juli 2025. In die periode was het mogelijk beroep in te stellen tegen het besluit.

Onder ditzelfde Projectbesluit vallen behalve Oever Brandt visvijver nog zes andere KRW-maatregelen, gelegen in de noordelijke Grensmaas en zuidelijke Zandmaas. Zie onderstaand kaartje voor de ligging.

Het Ontwerp-Projectbesluit lag ter inzage van 28 januari tot en met 10 maart 2025. In die periode kon iedereen reageren op de plannen door een zogenoemde zienswijze in te dienen. Er zijn in totaal twaalf zienswijzen ingediend. In de reactienota staat hoe die zijn verwerkt. 

Maatregelgebied 

Dit projectgebied bevindt zich in de gemeente Maasgouw tussen de uitstroom van de Huyskensplas en de uitstroom van de Oude Maas. Hier worden rond de kop van de plas/visvijver Brandt twee oeverstukken ‘ontsteend’ om de riviernatuur een impuls te geven.

Het ontwerp 

De stenen oeverbekleding zal tussen rivierkilometer 63.5-64.0 (450 meter) en 64.4-64.8 (400 meter) tot onder de waterlijn worden verwijderd. De duiker in het benedenstroomse deel wordt daarbij weggehaald, net als enkele bomen die zich in het maatregelgebied bevinden. Het bosje langs de westzijde van plas Brandt heeft een beschermde status vanuit de Natura 2000-wetgeving. Daar worden geen stenen langs de Maas weggehaald.

Natuurlijke rivierprocessen als afkalving en aanzanding krijgen na het ontstenen weer zoveel mogelijk de ruimte om een geleidelijke overgang van water naar land te vormen.

De rivierstrandjes van vroeger komen gedeeltelijk terug. Zo zagen de oevers van de Maas eruit voordat de mens de rivier in een vast keurslijf plaatste. Vissen en allerlei waterdiertjes gedijen beter in ondiepe oeverzones dan in het diepe midden van de rivier. Als er eenmaal strandjes zijn gevormd, neemt de snelheid van de afkalving af.

Gecontroleerde afkalving

Om ervoor te zorgen dat de afkalving in de lengterichting niet verder gaat dan gewenst, wordt aan beide uiteinden van de ontsteende oeverstukken een speciale beschermlaag ingebouwd, een zogeheten falling apron. Dat is een smalle sleuf die haaks op de rivier wordt gegraven en wordt gevuld met keien.

Vanaf het moment dat de afkalving dat punt bereikt, spoelen de keien vrij, waardoor verdere zijwaartse erosie langs de Maasoever wordt gestopt. De constructie steekt niet boven het maaiveld uit en krijgt een afdeklaag van grond.

Ook wordt op enkele plekken waar de stenen zijn weggehaald, de oevergrond preventief afgegraven en afgevoerd. Daarmee wil Rijkswaterstaat eventuele hinder voor scheepvaart door aanzanding voorkomen.

Afstemming

De plannen voor de maatregel Oever Brandt visvijver zijn afgestemd met Natuurmonumenten, de gemeente Maasgouw en Waterschap Limburg. Ook zijn bij particuliere grondeigenaren en andere direct belanghebbenden relevante aandachtspunten opgehaald, waar zo goed mogelijk rekening mee is gehouden in het ontwerp. De huidige struinroutes voor wandelaars blijven bijvoorbeeld voor het grootste deel intact.

Verdere stappen

Onderstaand schema geeft een overzicht van de stappen in de besluitvorming en doorkijk naar de uitvoeringsfase. Uiterlijk december 2027 moet het werk buiten zijn uitgevoerd.

Meer weten of vragen?

Voor inhoudelijke vragen over de maatregel Oever Brandt visvijver kunt u contact opnemen met Rijkswaterstaat. 

Meer algemene informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure.