Winst voor het waterleven

Ingenieursbureau Arcadis heeft in opdracht van Rijkswaterstaat verschillende maatregelen uitgewerkt voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit in en langs de noordelijke Grensmaas, waaronder Oever Laak. 

Wat er precies gaat gebeuren op deze locatie, staat beschreven in het Projectbesluit volgens de Omgevingswet. Dit is nu definitief vastgesteld, gepubliceerd in de Staatscourant en ligt ter inzage van woensdag 28 mei 2025 tot en met dinsdag 8 juli 2025. In die periode is het mogelijk beroep in te stellen tegen het besluit bij de Raad van State. 

Verderop op deze pagina vindt u meer informatie over het inzien van de stukken en de beroepsprocedure.
 

Kaderrichtlijn Water

Deze maatregel is onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Het doel van deze richtlijn is de kwaliteit van onze oppervlaktewateren te verbeteren en beschermen.

De biodiversiteit in en langs de rivier is de afgelopen 150 jaar achteruitgegaan door allerlei menselijke ingrepen als het vastleggen van de oevers, plaatsen van stuwen en dempen van geulen en meanders. Veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem zijn daardoor verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. 

Daarom werkt Rijkswaterstaat Zuid-Nederland al geruime tijd samen met partners aan het herstellen van de riviernatuur. Ook bij de Maas. Dat gebeurt door oevers en beekmondingen natuurvriendelijker in te richten, geulen te verbeteren of nieuw aan te leggen en oude Maasarmen nieuw leven in te blazen. De uitvoering van de KRW-maatregelen loopt nog door tot en met december 2027.

In de gemeente Maasgouw zijn eerder al KRW-maatregelen uitgevoerd. Zoals de vispassage ‘Verlengde Oude Maas’ in 2022, onder leiding van het waterschap Limburg en in samenwerking met Natuurmonumenten. In datzelfde jaar werd ook de natuurvriendelijke oever Koningssteen opgeleverd. Bij de aanstaande plannen in deze regio gaat het nu om vijf locaties bij Ohé en Laak en Stevensweert.
 

Definitief Projectbesluit ter inzage

Onder ditzelfde Projectbesluit vallen behalve Oever Laak nog zes andere KRW-maatregelen, gelegen in de noordelijke Grensmaas en zuidelijke Zandmaas. Zie onderstaand kaartje voor de ligging.

Het Ontwerp-Projectbesluit lag ter inzage van 28 januari tot en met 10 maart 2025. In die periode kon iedereen reageren op de plannen door een zogenoemde zienswijze in te dienen. Er zijn in totaal twaalf zienswijzen ingediend. In de reactienota staat hoe die zijn verwerkt. 

Het definitieve Projectbesluit is vastgesteld en ligt nu voor een laatste keer ter inzage van woensdag 28 mei 2025 tot en met dinsdag 8 juli 2025 op www.platformparticipatie.nl/noordelijkegrensmaas-zuidelijkezandmaas. Daar vindt u ook de reactienota. In deze periode is het mogelijk beroep in te stellen bij de Raad van State. Op de website staat meer informatie over wie beroep kan indienen en hoe dat werkt.

De documenten zijn ook in te zien op het Rijkswaterstaat-kantoor in Den Bosch (Magistratenlaan 82). Maak hiervoor een afspraak via 088-7974300.

Het maatregelgebied 

Oever Laak ligt in de binnenbocht van de Grensmaas, van het buurtschap Laak tot aan Stevensweert. Het werkgebied voor het realiseren van een natuurvriendelijke Maasoever bestaat uit twee delen: het zuidelijke traject van rivierkilometer 58.3 tot 59.2 (850 meter) en het noordelijke traject boven de veerstoep van 59.7 tot 60.1 (400 meter).

Het ontwerp 

De in de jaren ‘60 aangebrachte stenen oeververdediging wordt op beide oeverstukken tot onder de waterlijn verwijderd. Vervolgens kunnen natuurlijke rivierprocessen als afkalving en aanzanding weer hun werk doen. De geleidelijke overgang van water naar land komt terug, wat een aantrekkelijkere omgeving is voor vissen om uit te rusten en te paaien, en voor waterplanten om wortel te schieten. Ook voor kleine waterdiertjes biedt dit betere omstandigheden dan harde stenen oevers.

Voor het uitvoeren van de maatregel worden bomen en struiken die tussen de oeverstenen groeien weggehaald. Datzelfde geldt voor bomen die zich in de erosiezone bevinden. Overigens zijn hier langs de Maas enkele mooie natuurlijke eilandjes bedekt met riet aanwezig. Die blijven behouden in het ontwerp voor Oever Laak.

Gecontroleerde afkalving

Ter hoogte van Kasteel Walburg worden de stenen iets minder diep weggehaald om de afkalving landinwaarts te beheersen. Daarnaast zijn op een aantal plekken met keien gevulde sleuven voorzien. Deze zogeheten fallings aprons komen aan de uiteinden van ontsteende stukken haaks op de Maas in de grond te liggen om ervoor te zorgen dat de afkalving in langsrichting van de Maas daar stopt. De constructies steken niet boven het maaiveld uit en worden afgedekt met grond.

Afstemming

Over het ontwerp heeft afstemming plaatsgevonden met onder meer Natuurmonumenten, de gemeente Maasgouw en Waterschap Limburg. Ook zijn bij particuliere grondeigenaren en andere direct belanghebbenden relevante aandachtspunten opgehaald, waar zo goed mogelijk rekening mee is gehouden.

De particuliere percelen blijven bereikbaar en ook de afwatering daarvan op de Teggerseplas blijft ongewijzigd. Na herinrichting wordt de Maasoever langs dit deel van de rivier voortaan openbaar toegankelijk, met een raster van prikkeldraad afgescheiden van de achterliggende gronden.

Verdere stappen

Onderstaand schema geeft een overzicht van de stappen in de besluitvorming en doorkijk naar de uitvoeringsfase. Uiterlijk december 2027 moet het werk buiten zijn uitgevoerd.

Meer weten of vragen?

Voor vragen over de beroepsprocedure: neem contact op met de directie Participatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat via 070-456 96 07.

Voor inhoudelijke vragen over de maatregel Oever Laak: bel met Rijkswaterstaat via 0800-8002 (gratis). 

Meer algemene informatie over de maatregelen van Rijkswaterstaat voor ecologisch herstel van de Maas is te vinden op www.rijkswaterstaat.nl/maasoevers, via de nieuwsbrief en in deze brochure.