Kaderrichtlijn Water

Rijkswaterstaat gaat in de uiterwaard tussen de Maas en de plas Rijkelse Bemden een geïsoleerde geul en een eenzijdig aangetakte geul aanleggen.

Deze maatregel is onderdeel van een groter ecologisch herstel­programma voor de Maas vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De biodiversiteit in en langs de rivier is de afgelopen 150 jaar achteruitgegaan door allerlei menselijke ingrepen als het vastleggen van de oevers, plaatsen van stuwen en afsnijden van meanders en geulen. Veel van de oorspronkelijke planten en dieren die thuishoren in het riviersysteem zijn daardoor verdwenen of komen nog maar in kleine aantallen voor. Het waterleven is uit balans en de ecologische waterkwaliteit laat te wensen over.

Daarom werkt Rijkswaterstaat Zuid-Nederland al geruime tijd aan ecologisch herstel. Dat gebeurt door oevers en beekmondingen natuurvriendelijker in te richten, geulen aan te leggen en oude Maasarmen nieuw leven in te blazen. Vaak wordt dat gecombineerd met het verankeren van rivierhout. De uitvoering van de KRW loopt nog door tot en met 2027.

Definitief projectplan ligt nu ter inzage

Geul Rijkelse Bemden vormt samen met nog negen andere KRW-maatregelen in de Zandmaas het zogeheten deelproject 6. Zie onderstaand kaartje voor een overzicht. Wat er precies gaat gebeuren, staat beschreven in het vastgestelde Projectplan Waterwet voor deelproject 6.

U vindt de stukken, inclusief alle bijlagen, op het online Rijkswaterstaat Publicatie Platform: https://open.rijkswaterstaat.nl/, onder het tabblad ‘Ter inzage’.  Daar zijn ze te bekijken van woensdag 16 oktober 2024 tot en met dinsdag 26 november 2024.

De stukken zijn in diezelfde periode ook tijdens reguliere openingstijden in te zien op het kantoor van Rijkswaterstaat in Den Bosch: Magistratenlaan 82 te ’s-Hertogenbosch. Maak daarvoor een afspraak via telefoonnummer 088-7974300.

Bent u het niet eens met het besluit?

Dan kunt u beroep indienen bij de bestuursrechter. Dat kan van woensdag 16 oktober 2024 tot en met dinsdag 26 november 2024.

Met deze procedure legt u de zaak aan de rechter voor om te bepalen of Rijkswaterstaat het juiste besluit heeft genomen. U moet hiervoor wel belanghebbende zijn. Dat is het geval als uw belangen rechtstreeks bij het besluit zijn betrokken. Op het Rijkswaterstaat Publicatie Platform staat hoe u een beroepschrift kunt indienen.
 

Vragen over de procedure?

Voor meer informatie over de procedure van dit Projetplan Waterwet, kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met het Service Center Vergunningen Rijkswaterstaat, via telefoonnummer 088-7974300.
 

Ontwerp-Projectplan 

Eerder heeft het Ontwerp-Projectplan Waterwet ter inzage gelegen van 5 december 2023 tot met 15 januari 2024. Iedereen die dat wilde kon toen een zienswijze indienen. In totaal zijn er 12 zienswijzen binnengekomen voor dit deelproject 6, die vervolgens door Rijkswaterstaat zijn betrokken bij het voorbereiden van het definitieve Projectplan. In de Nota van antwoord bij dat Projectplan staat beschreven wat er met de ingediende zienswijzen is gedaan. 
 

Overzicht besluitvorming

Het onderstaande schema geeft een overzicht van de verschillende stappen in de besluitvorming en de globale planning richting uitvoering.

Aannemer bekend

Voor de uitvoering van de werkzaamheden is een aannemer geselecteerd: de combinatie Boskalis-Wetering. Zij gaan de komende jaren in totaal 17 KRW-maatregelen langs de Maas buiten realiseren, waaronder deelproject 6. Lees meer hierover in het nieuwsbericht Opdracht voor de volgende stap ecologisch herstel Maas verstrekt. Geul Rijkelse Bemden moet, net als de andere maatregelen, uiterlijk december 2027 zijn uitgevoerd.  

Ligging Geul Rijkelse Bemden

Het maatregelgebied ligt op de rechteroever van de Maas, tussen rivierkilometer 90.7 en 91.5, bij het buurtschap Rijkel in de gemeente Beesel.

Het ontwerp op hoofdlijnen

De bestaande smalle langwerpige geul in de Maasuiterwaard bij de Rijkelse Plas wordt doorgetrokken in westelijke richting. Dit nieuwe deel krijgt verschillende soorten taluds; deels flauw oplopend, terwijl op andere stukken juist een steilrand te zien zal zijn. In dit gebied komen nu al verschillende soorten waterplanten en libellen voor; met de aanpassingen wordt ingezet op verdere vergroting van de biodiversiteit.

Ten westen van de langwerpige geul komt een Y-vormige geul te liggen, die wordt aangetakt aan de plas. Deze krijgt een open verbinding met de Maas. Het teveel aan slib wordt uit de aanwezige poelen verwijderd voor een betere waterkwaliteit: minder slib betekent minder vertroebeling, wat beter is voor de plantengroei. Ook de aanwezige invasieve waterplant grote waternavel wordt zoveel mogelijk weggehaald. In de monding zijn dode bomen in het water voorzien, als extra biotoop. Rivierhout hoort thuis in een natuurlijk riviersysteem. Het werkt als een op zichzelf staande biotoop, waar het al snel wemelt van het leven.
Zodoende ontstaat met deze nieuwe geul een aantrekkelijk voortplantingsgebied voor vissen als de blankvoorn en riviergrondel; met voldoende ondiep water en beschutting van planten voor jonge vis om veilig op te groeien.

Op een aantal plekken moeten struiken wijken om de ingrepen mogelijk te maken. Maar de groep bomen bij de Y-geul blijft behouden, net als de bomen langs de bestaande geul aan oostzijde. Onderdeel van het ontwerp zijn ook zogenoemde bufferzones. Dat zijn stroken land van 15 meter breed om de geulen heen die ervoor zorgen dat gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen van aangrenzende landbouwgebieden worden gefilterd en daardoor zo min mogelijk terechtkomen in de KRW-geulen.

Totstandkoming ontwerp

Ingenieursbureau Arcadis heeft deze maatregel voor Rijkswaterstaat uitgewerkt. Daarbij is gekeken naar de bodemgesteldheid, de waterhuishouding en aanwezigheid van eventuele beschermde flora en fauna. Ook is gecontroleerd of er geen kabels en leidingen liggen of cultuurhistorische waarden zijn waar rekening mee gehouden moest worden.

Via een aantal ontwerpsessies met onder andere Staatsbosbeheer, Waterschap Limburg, IVN de Steilrand en de gemeente Beesel heeft het ontwerp vorm gekregen. Daarbij kwamen verschillende aandachtspunten naar voren. In het ontwerp is onder meer rekening gehouden met de wens bepaalde bestaande natuurwaarden te behouden. Zo komen in het gebied bijvoorbeeld de grasmus, bosrietzanger, rietgors en blauwborst voor. Ook de looproute voor grote grazers tijdens hoogwater blijft bestaan in het ontwerp.

Andere KRW-maatregelen in de buurt

In de omgeving van Geul Rijkelse Bemden zijn nog twee andere KRW-projecten in voorbereiding: geul De Weerd-Reuver en geul Hansummerweerd-Oude Maasarm. Die doorlopen echter een andere besluitvormingsprocedure, omdat ze qua planning onder de nieuwe Omgevingswet vallen, die per 1 januari 2024 in werking is getreden.

Op de betreffende projectpagina's op deze website vindt u de actuele stand van zaken van die maatregelen. 

Meer weten of vragen?

Voor nadere informatie over de procedure rond het definitieve Projectplan Waterwet kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met het Service Center Vergunningen Rijkswaterstaat via 088-7974300.

Kijk op www.samenwerkenaanriviernatuur.nl (riviertakpagina Maas) voor achtergrondinformatie over het programma Kaderrichtlijn Water Maas en een klikbare kaart met alle maatregelen die in voorbereiding en uitvoering zijn. Er is ook een halfjaarlijkse nieuwsbrief en een algemene brochure. Of bel voor andere vragen met de publieksinformatielijn van Rijkswaterstaat 0800-8002 (gratis).