Het waterschap Limburg was kartrekker van het project om de monding van de Hemelbeek bij Elsloo ecologisch te verbeteren. Rijkswaterstaat was partner in dit project vanuit de opgave Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). 
 

Kaderrichtlijn Water

Het doel van de KRW is dat Europese oppervlakte- en grondwateren uiterlijk in 2027 voldoen aan de normen op het gebied van gezond water en leefomgeving van planten en dieren. De herinrichting van de monding van de Hemelbeek moet er voor zorgen dat vissen gemakkelijker vanuit de Maas de beek in kunnen zwemmen om te schuilen en zich voort te planen. Ook verbeteren de leefomstandigheden van andere fauna en flora.

Veel vissen hebben verschillende soorten wateren nodig om op te groeien, naar voedsel te zoeken en zich voort te planten. De meeste vissen blijven niet op één plek. Daarom is het zo belangrijk de verbinding tussen de Maas en haar zijwateren te herstellen en obstakels weg te nemen. 

 

Beekmondingenconvenant

De werkzaamheden bij de Hemelbeek maken deel uit van het Beekmondingenconvenant. Dit is een overeenkomst tussen Rijkswaterstaat, Waterschap Limburg en Waterschap Aa en Maas. Hierin staan afspraken om verschillende plekken waar beken in de Maas uitkomen natuurlijker en weer optrekbaar voor vis te maken. De afspraken uit dit convenant komen voort uit de  Kaderrichtlijn Water.

Een toegankelijke beekmonding voor vissen

De Hemelbeek vormt een belangrijke schakel in een reeks van beekmondingen, die samen de migratie (verplaatsing) van vissen tussen de Maas en haar zijwateren mogelijk maken. Beekmondingen zijn waardevol als paaigebied en schuilplek voor vissen. 

Vóór de herinrichting was de beekmonding vanuit de Maas moeilijk toegankelijk voor vissen. Vlak langs de Maas zat een kleine waterval met een hoogteverschil van 1,70 meter. Daardoor konden vissen de beekmonding niet inzwemmen om uit te rusten of zich voort te planten. Bij hoge waterstanden in de Maas, stroomt het water sneller. Sterke zwemmers (zoals zalmen) houden wel van stroming, maar hebben ook rustige plekken nodig om even bij te komen. Beekmondingen bieden dit rustiger water en zijn daarom belangrijk als schuil- of uitrustplek. Je kunt het vergelijken met een soort tankstation langs de snelweg.

De verharding is uit de beek en de oevers gehaald en de waterval is verwijderd. In plaats van een plotselinge daling in de bodem, is het hoogteverschil nu gelijkmatig verdeeld over een afstand van ongeveer 200 meter. Er zijn stoorstenen en –stobben in de beek gelegd om de snelheid van het water te remmen en variatie in de stroming aan te brengen. Dat maakt het voor vissen makkelijker de beekmonding in te zwemmen om op te laden.
 

Meer informatie

Kijk voor meer informatie op de projectpagina Hemelbeek op de website van Waterschap  Limburg.