Samen maken we de Paddenpol aantrekkelijker

Aan de oostoever van de IJssel, tussen Wijhe en Herxen, ligt een gedeelte van de 29 kilometer lange IJsseldijk. Dit stuk zal de komende jaren een metamorfose ondergaan. De oude dijk verandert in een wandelpad en de originele dijk verschuift landinwaarts, zodat een klimaatbuffer ontstaat die tegelijk 13 hectare extra riviernatuur vormt in de IJsselvallei.

Over het project

Een natuurlijke rivierdynamiek is belangrijk voor een goede ecologische waterkwaliteit. Maar door ingrepen zoals dijken en stenen oevers is de rivierdynamiek van de IJssel op veel plekken verstoord geraakt. Daar gaan we wat aan doen.

De gehele IJsseldijk tussen Zwolle en Olst moet versterkt worden om hogere waterstanden in de toekomst aan te kunnen. Bij uiterwaard Paddenpol blijkt het mogelijk om een deel van de dijk niet te verhogen, maar te verleggen. Zo krijgt de rivier ruimte en wordt de waterstand lager. Bovendien is het achterland net zo goed beschermd tegen hoogwater. Het water stroomt de Paddenpol in, waardoor er een natuurlijke waterbuffer ontstaat die water levert in tijden van droogte. Maar het gaat niet alleen om meer ruimte voor de IJssel. De ecologische waterkwaliteit zal ook verbeteren.

Vissen paaien en vogels trekken

En dat laatste is het belangrijkste doel. Bij de Paddenpol ontstaat een nieuw natuurgebied tussen de IJssel en de dijk. Er komt onder meer een geul voor vissen. Typische riviersoorten zoals de bittervoorn en winde, die in de geul kunnen paaien (ei afzetting en paring), profiteren van deze nieuwe rivierinrichting. Ook planten zoals lisdodde, riet en gele plant zullen er goed gedijen. De kans bestaat dat zelfs de porseleinhoen, een moerasvogel die op de rode lijst staat, in dit gebied neerstrijkt.

Mens en natuur

Het gebied wordt toegankelijk voor recreatie zodat mensen ervan kunnen genieten. Vlak naast de verlegde dijk komt een fietspad en daarnaast loopt er een zogeheten struinpad over de oude dijk, met een uitzichtpunt om naar de rivier en de vogels te kijken. Wandelaars en fietsers kunnen in alle rust de nieuwe natuur verkennen zonder die te verstoren.

Maatregelen

Geulen en strangen aanleggen of verbeteren

We graven bestaande, natuurlijke nevengeulen en strangen opnieuw uit en verbinden ze beter met de rivier. Ook leggen we nieuwe geulen en strangen met ondiep water aan. Dat doen we in deze uiterwaarden. Hierdoor wordt het rivierengebied een rijkere leefomgeving voor planten en dieren.
Lees meer

Kademuren en damwanden compenseren

Veel wateren zijn de afgelopen decennia aangepast aan eisen voor scheepvaart en veiligheid. Rivieren zijn ingekaderd en bochten zijn eruit gehaald. Veel harde, stenige oevers en kades zijn het resultaat. De waterveiligheid ging door deze harde oevers en kades omhoog, maar de ecologische kwaliteit ging juist achteruit.
Lees meer

Planning

Het ontwerp en besluitvormingsproces van de dijkverlegging Paddenpol bestaan uit twee ontwerploops:

Ontwerploop 1 is afgerond. Onderdeel hiervan was het opstellen van een Voorontwerp, Beheervisie en SSK-raming. Op basis hiervan is een besluit genomen in de Stuurgroep.
Besluit B1 was het startschot voor Ontwerploop 2. Ontwerploop 2 bestaat uit het opstellen van het Definitief ontwerp, het Beheer- en onderhoudsplan en de SSK-realisatieraming. Parallel hieraan worden de planproducten (vergunningen) uitgewerkt. Op basis hiervan wordt besluit B2 genomen door de Stuurgroep in maart 2024. Na dit besluit zal een verdere uitwerking naar het uitvoeringsontwerp starten. Hierop volgend zal de ter inzage legging van de planproducten voor IJsselwerken, inclusief Paddenpol, starten in het derde kwartaal van 2024.
Na afronding van de zienswijzen kan het projectbesluit definitief gemaakt worden in het eerste kwartaal van 2025.
Hierna volgt de realisatiefase waarbij gestreefd wordt het deeltraject Paddenpol voor 2027 op te leveren.

Samenwerken en meedoen

In februari 2022 is gestart met het ontwerp voor de dijkmodule. De grondeigenaren zijn hierbij betrokken doordat ze hebben kunnen deelnemen aan de ontwerpsessies voor de Paddenpol. Er is ook gesproken met de grondeigenaren, nog voorafgaand aan het ontwerp, om erachter te komen wat zij belangrijk vinden (KES-proces). Dit is meegenomen naar het projectteam, dat heeft beoordeeld of de opgehaalde wensen in het ontwerp konden worden meegenomen. Bij het ontwerp zijn ook de laatste technische uitgangspunten meegenomen.

Behalve bij de grondeigenaren zijn ook bij de gemeente Olst-Wijhe de klanteisen-specificatie (KES) opgehaald. De concept-ontwerpnota wordt na de review met de partners ook besproken en voorgelegd bij de gemeente. Na de review van het concept-voorontwerp wordt een terugkoppeling van het ontwerp en de effecten gegeven aan de omgeving, in persoonlijke gesprekken met de omringende eigenaren en met een sessie of op een inloopochtend met andere stakeholders. Hier wordt ook duidelijk gemaakt wat er met de door de grondeigenaar ingebrachte wensen is gebeurd (KES).

Lokaal natuurlijk

Hoewel het gaat om Europese doelstellingen, is de dijkverlegging bij de Paddenpol een lokaal project. Plaatselijk belang Herxen, omwonenden van de dijkverlegging en vertegenwoordigers van natuurbelangen, landbouw en recreatie hebben meegewerkt aan een inrichtingsplan.

Werkgroep

Oorspronkelijk zou de dijk tussen Wijhe en Herxen worden versterkt, net als de rest van de dijk. Door onderzoek en inspraak is dit plan volkomen veranderd. De werkgroep die voor dit voortraject verantwoordelijk was, heeft het inrichtingsplan ondertekend. Op 16 september 2021 is het stokje overgedragen aan de werkgroep die het project gaat uitvoeren. Nu is het niet alleen meer de dijk die wordt versterkt, maar ook de natuur. En de mensen die de natuur daarbij gaan helpen, staan in de startblokken.

Samenwerkende partijen

Met de ontwikkeling van het inrichtingsplan is dus veel rekening gehouden met de mening van de omwonenden. De regie van het project is in handen van de provincie Overijssel, in nauwe samenwerking met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid, het ministerie van Infrastructuur en Milieu, Staatsbosbeheer en het waterschap Rijn en IJssel.

Logo HWBP