Over het project

Een natuurlijke rivierdynamiek is belangrijk voor een goede ecologische waterkwaliteit maar door ingrepen zoals dijken en stenen oevers is de rivierdynamiek van de IJssel op veel plekken verstoord geraakt. Daar gaan Rijkswaterstaat, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, in samenwerking met het Waterschap Drents Overijsselse Delta, de provincie Overijssel en Staatsbosbeheer wat aan doen.

De gehele IJsseldijk tussen Zwolle en Olst wordt versterkt om hogere waterstanden in de toekomst aan te kunnen. Bij uiterwaard Paddenpol blijkt het mogelijk om een deel van de dijk niet te verhogen, maar te verleggen. Zo krijgt de rivier ruimte en wordt de waterstand lager. Bovendien is het achterland goed beschermd tegen hoogwater. Het overtollige water stroomt de Paddenpol in, waardoor er een natuurlijke waterbuffer ontstaat die water levert in tijden van droogte. Zo creëren we niet alleen meer ruimte voor de IJssel maar wordt de ecologische waterkwaliteit ook verbeterd.  

Vissen paaien en vogels trekken

De ecologische waterkwaliteit verbeteren is het belangrijkste doel. Bij de Paddenpol ontstaat een nieuw natuurgebied tussen de IJssel en de dijk. Er komt onder meer een geul voor vissen. Typische riviersoorten zoals de bittervoorn en winde kunnen in de geul paaien (eiafzetting en paring) en profiteren op deze manier van deze nieuwe rivierinrichting. Ook planten zoals lisdodde, riet en gele plant zullen er goed gedijen. De kans bestaat dat zelfs de porseleinhoen, een moerasvogel die op de rode lijst staat, in dit gebied neerstrijkt.

Mens en natuur

Het gebied wordt toegankelijk voor recreatie zodat mensen ervan kunnen genieten. Vlak naast de verlegde dijk komt een fietspad en daarnaast loopt er een zogeheten struinpad over de oude dijk, met een uitzichtpunt om naar de rivier en de vogels te kijken. Wandelaars en fietsers kunnen in alle rust de nieuwe natuur verkennen zonder die te verstoren.

Samenwerken aan riviernatuur

De dijkverlegging bij de Paddenpol maakt deel uit van Samenwerken aan riviernatuur, waarin op allerlei plaatsen in Oost-Nederland de rivier tot leven wordt gebracht. Dit project biedt veel kansen voor de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water (KRW), namelijk om te zorgen dat in 2027 al het water in Europa schoon en gezond is.

Lokaal natuurlijk

Hoewel het gaat om Europese doelstellingen, is de dijkverlegging bij de Paddenpol een lokaal project. Plaatselijk belang Herxen, omwonenden van de dijkverlegging en vertegenwoordigers van natuurbelangen, landbouw en recreatie hebben meegewerkt aan een inrichtingsplan.

Samenwerkende partijen

De dijkverlegging Paddenpol is een initiatief van de provincies Overijssel en Gelderland, de ministeries van IenW en LNV, en Staatsbosbeheer. Vanuit het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) trof Waterschap Drents Overijsselse Delta al voorbereidingen om de dijk te versterken. In 2019 bleek uit onderzoek dat bij de Paddenpol een dijkverlegging in plaats van een dijkversterking ook kansrijk is en direct kansen biedt voor natuurontwikkeling en waterveiligheid. Bij de uitwerking van het inrichtingsvoorstel voor de dijkverlegging werd samengewerkt met belangenbehartigers van onder andere natuur, landbouw, recreatie en met omwonenden en plaatselijk belang Herxen.

De dijkverlegging en inrichting van het buitendijkse gebied dragen bij aan de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water (KRW), de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW), Integraal riviermanagement (IRM) en provinciale natuur- en klimaatdoelen. De waterstandsdaling zorgt er namelijk voor dat waterveiligheid wordt gecombineerd met natuurontwikkeling en waterkwaliteit. Bovendien betalen de ministeries IenW en LNV en de provincies Overijssel en Gelderland mee om deze doelen te behalen.

Bestuurder Breun Breunissen van het waterschap weet de samenwerking mooi te omschrijven: “De samenwerking rond de Paddenpol laat zien wat er bereikt kan worden als we krachten bundelen. Verschillende maatschappelijke doelen worden op een klein stukje land in één keer bereikt. Van waterveiligheid tot natuur en van waterkwaliteit tot klimaatadaptatie. Een mooie kans die we nu gezamenlijk binnenschieten.”

Werkgroep

Zoals hierboven al kort wordt aangehaald, zou de dijk tussen Wijhe en Herxen oorspronkelijk worden versterkt, net als de rest van de dijk. Door onderzoek en inspraak is dit plan gewijzigd. De werkgroep die voor dit voortraject verantwoordelijk was, heeft het inrichtingsplan ondertekend. Op 16 september 2021 is het stokje overgedragen aan de werkgroep die het project gaat uitvoeren. Nu is het niet alleen meer de dijk die wordt versterkt, maar de natuur. En de mensen die de natuur daarbij gaan helpen, staan in de startblokken.