Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en de provincie Gelderland willen de biodiversiteit rondom de Waal herstellen. Dat doen we bij de uiterwaarden bij de dorpen Wamel, Dreumel en Heerewaarden door de uiterwaarden opnieuw in te richten. We leggen 5 meestromende nevengeulen en diverse omstromingsvlaktes aan, maken 263 hectare ‘nieuwe natuur’ en graven poelen waar dieren op afkomen. Zo verbeteren we het leefgebied voor dieren en planten.

Nee, de oorspronkelijke plannen voor de herinrichting van deze uiterwaarden stammen al uit de jaren ’90. Ze waren al onderdeel van de doelstellingen voor de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en die van de Nadere Uitwerking Rivierengebied (NURG). In de afgelopen jaren was er geen organisatie die de planvorming en realisatie van dit project kon oppakken. Tegelijkertijd groeide het inzicht bij Rijkswaterstaat, de Provincie en Staatsbosbeheer dat zij in hetzelfde gebied natuur willen ontwikkelen. Daarom werd een gezamenlijk project gestart.

In het projectgebied willen we het leefgebied voor planten en dieren verbeteren. Dat doen we door het natuurgebied te vergroten en meer ruimte te geven aan stromend water door de uiterwaarden. Ook worden verlaagde gebieden aangelegd waar water na een periode van hoogwater blijft staan en langzaam weg kan zakken. Daarnaast gaan we het gebied op een meer natuurvriendelijke manier beheren. 

Het projectteam van UWDH heeft de afgelopen tijd een voorkeursalternatief uitgewerkt voor natuurontwikkeling in de uiterwaarden van Wamel, Dreumel en Heerewaarden. Een voorkeursalternatief is de door de initiatiefnemers (op hoofdlijnen) gekozen ontwerp, waarin de wensen en eisen van omgevingspartijen en het bevoegd gezag (die de vergunningen verlenen) in verwerkt zijn. Dit voorkeursalternatief is omgezet naar een ‘definitief ontwerp’. Dat is een technische uitwerking van het voorkeursalternatief.  

De voorgestelde maatregelen waarmee het bestuur akkoord is gegaan, zijn de aanleg van meestromende nevengeulen. Het natuurbeheer zal via begrazing en maaien plaatsvinden. Er is niet gekozen voor begrazing in de zomer én winter (zogenaamde ‘jaarrondbegrazing’) omdat de verschillende gebieden hiervoor niet groot genoeg zijn.

De Vonkerplas is buiten het ontwerp gehouden. Voor een eventuele herinrichting van de Vonkerplas is eerst uitgebreid ecologisch onderzoek nodig naar de huidige en toekomstige gewenste kwaliteiten van de Vonkerplas. In samenwerking met de omgeving wordt een wensbeeld voor de Vonkerplas verkend. Dit traject loopt parallel aan de inspraakprocedure.

De grond is eigendom van verschillende overheidspartijen: Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en Waterschap Rivierenland.

Ja, buiten het projectgebied zijn gronden die in eigendom zijn van agrariërs. Deze gronden liggen in de uiterwaarden tussen de zomerkade en de winterdijk. Dit is met name een groot gebied bij Wamel en een kleiner gebied bij Heerewaarden.

In de uiterwaarden kan vrij worden gestruind. Over de nevengeulen komen bruggen, zodat je in het gebied rond kan lopen en de Waal goed bereikbaar is.

Er is zorgvuldig onderzoek gedaan naar eventuele ‘kwel’ (meer water in binnendijks gebied bij hoogwaterstanden) en ‘wegzijging’ (verdroging van het binnendijkse gebied door laagwaterstanden). De ingrepen die we doen, worden zo gedaan dat de kans op kwel en wegzijging tot een minimum worden beperkt.

In het binnendijkse gebied in Heerewaarden blijkt enige extra kwel op te kunnen treden bij hoogwater, als er geen maatregelen zouden worden getroffen. Om het eventuele extra water binnendijks op te vangen wordt een extra wateropvang-gebied ingericht.

In de kern van Wamel is een kleine kans op verdroging. De berekende effecten zijn niet tegen te gaan met maatregelen. Om de beïnvloeding van het grondwaterpeil door de nieuwe inrichting van de uiterwaarden te monitoren, wordt een grondwatermeetnet ingericht.

De procedures voor het bestemmingsplan en de vergunningen lopen tot eind 2022. Daarna starten we met de uitvoeringswerkzaamheden. Als alles volgens planning verloopt, zijn we eind 2025 klaar.

De uiterwaarden zullen er gevarieerder uit komen te zien en we verwachten dat de biodiversiteit flink toeneemt. Veel planten en dieren die in het riviersysteem thuishoren maar niet meer aanwezig zijn, zullen daardoor terugkeren. Maar dit project leidt ook tot andere positieve resultaten. Denk aan het langer vasthouden van water en de mogelijkheid om van deze authentieke natuur te genieten. Bestaande kwaliteiten als rust, ruimte en openheid zullen we koesteren en versterken en er ontstaat een natuurgebied waar je goed kunt struinen.

Dit project is onderdeel van verschillende nationale en internationale programma’s. Dat zijn de Kaderrichtlijn Water (KRW) van Rijkswaterstaat, Natura 2000, het Gelders Natuurnetwerk van de provincie Gelderland en Nadere uitwerking voor het Rivierengebied van de Staatsbosbeheer en de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Infrastructuur en Waterstaat.

Al bij het opstellen van de eerste plannen zijn belanghebbenden en geïnteresseerden betrokken en uitgenodigd om input te geven. Deze input is zoveel als mogelijk meegenomen in de plannen. Ook kan er nu bij de inspraak op het voorontwerp (en later op het ontwerp) nog weer worden gereageerd.

Voor de vergunningen en het bestemmingsplan moeten verschillende procedures doorlopen worden. In de ter inzagelegging is aangegeven in welke periode (en hoe) een reactie, zienswijze of bezwaar en beroep ingediend kan worden.

De vergunningsprocedures en bestemmingsplanprocedures worden gecoördineerd in de inspraak gebracht. Dit zodat er één loket voor de burger is, waar het bevoegd gezag zienswijzen, bezwaren en beroepen kan behandelen. Daarom worden zowel het bestemmingsplan als de ontwerpvergunningen tegelijkertijd in de inspraak gebracht. Ook worden ingediende zienswijzen (en eventueel bezwaar en beroep) voor alle procedures gecoördineerd.

De voorliggende procedure van het voorontwerp-bestemmingsplan valt daar niet onder, die verloopt via de gemeenten Maasdriel en West Maas en Waal.

Op dinsdag 28 september van 18.30 - 21.00 uur is er een informatiebijeenkomst in ’t Centrum Dreumel, Rooijsestraat 48 in Dreumel. Wilt u daarbij aanwezig zijn? Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar UWDH@kragten.nl. U ontvangt vervolgens meer informatie.

Op donderdag 30 september van 18.30 - 21.00 uur is er een informatiebijeenkomst in Bezoekerscentrum De Grote Rivieren, Langestraat 38 in Heerewaarden. Wilt u daarbij aanwezig zijn? Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar UWDH@kragten.nl. U ontvangt vervolgens meer informatie.

Tijdens de informatiebijeenkomsten wordt rekening gehouden met geldende coronamaatregelen.

De binnendijkse effecten van de aanleg van nevengeulen en laagtes zijn onderzocht. Dit is samen met het Waterschap Rivierenland gedaan en in nadere afstemming met de gemeenten. De effecten zoals vernatting en verdroging binnendijks gaan we tegen door het terugbrengen van een kleilaag in de bodem van een aantal nevengeulen. Ook wordt er binnendijks (nabij Bato’s erf) een wateropvang-gebied gemaakt. Zo kunnen we een eventueel waterbezwaar en effecten opvangen.

Bij het uitvoeren van dit project komt veel grond vrij. De kwaliteit van de grond is onderzocht op verontreinigingen. Grond die voldoende schoon is, mag door de aannemer hergebruikt worden bij andere projecten elders. Schone klei wordt binnen het plan hergebruikt om delen van de bodem van de nevengeulen mee te bekleden. Vervuilde grond wordt per schip afgevoerd naar het Rijksbaggerdepot Hollands Diep.

Nee. Er zitten in het plan geen zogenaamde ‘verontdieping’ van een plas. Dat betekent dat er geen grond uit het gebied of van andere plekken gebruikt wordt om water ondieper te maken. Dit sluit storting van vervuilde grond uit. Als er klei moet worden aangevoerd (om bijvoorbeeld de nodige kleibodem in de geulen te kunnen maken), zal die ook schoon moeten zijn. In het bestemmingsplan zijn hier voorwaarden en regels voor opgenomen.

Hoogwaterveiligheid is geen doel van dit project. Het doel van dit project is natuurontwikkeling. De voorgestelde ingrepen van nevengeulen en verlagingen bieden in deze smalle uiterwaarden ruimte voor meer struiken, hagen en bomen. Dus ondanks het graven van geulen zal er netto geen daling van de waterstand zijn. Andersom zorgen we ervoor dat er ook geen verhoging van de waterstand is.

We zorgen dat u zo weinig mogelijk last heeft van de werkzaamheden. Bijvoorbeeld door de afvoer van grond via de rivier te laten verlopen. Bij de uitvoering beperken we hinder zoveel mogelijk. Hiervoor zullen afspraken met de uitvoerend aannemer worden gemaakt. Ook in de vergunningverlening zullen eisen gesteld worden, bijvoorbeeld over werktijden, aan- en afvoerroutes en maatregelen tegen stof.

We willen mensen laten genieten van de mooie natuur die hier ontstaat. Daarom blijft het mogelijk om door het gebied te wandelen. Tijdens de uitvoering kunnen in verband met de veiligheid mogelijk beperkingen zijn op plekken waar werk in uitvoering is.

Nee. Fietsen zou de rust in het gebied te veel verstoren, daarom leggen we geen (brom)fietspaden aan.

Honden moeten in het gebied aangelijnd zijn. Dit om verstoring van de natuur te voorkomen en omdat er grote grazers zijn, zoals runderen en paarden. Dat is nu al het geval en dat blijft zo.

Wandelaars kunnen hun auto parkeren op de nieuwe parkeerplaatsen die we bij de ingang van het gebied maken. Op de plantekening staan de nieuwe kleine parkeergelegenheden aangegeven.

Staatsbosbeheer voert het beheer uit met Rijkswaterstaat. Samen maken we een beheer- en onderhoudsplan waar afspraken in staan voor gezamenlijk beheer. Dat doen we zo dat het natuurlijk systeem kan herstellen en we biodiversiteit bevorderen. Zo zetten we runderen en paarden in voor begrazing. Sommige delen worden beheerd met behulp van ‘hooilandbeheer’; dat is het maaien en afvoeren van gemaaid gras. Deze manier van onderhoud helpt het natuurlijk systeem te herstellen en bevordert de variatie en daarmee de kansen voor meer soortenrijkdom. De geulen, bruggen en andere fysieke elementen worden ook onderhouden.

De procedures voor het bestemmingsplan en de vergunningen lopen tot eind 2022. Daarna starten we met de aanbesteding en de uitvoeringswerkzaamheden. Als alles volgens planning verloopt, zijn we eind 2025 klaar.

Deze kunt u stellen via het emailadres sarn@rws.nl. Ook kunt u zicht richten tot de omgevingsmanager van het project: Lei Willems. Tel.: 06-52401658.