Herstellen van riviernatuur 

De natuur in en rond rivieren is belangrijk voor Nederland. Onze rivieren zijn leefgebied voor veel planten en dieren, leveren drinkwater voor de mens, beregeningswater voor de landbouw en vormen een waterbuffer in natte én droge tijden. De riviernatuur ging de afgelopen eeuwen flink achteruit ten gunste van veiligheid, scheepvaart en ander menselijk ingrijpen. Aantallen, soorten en daarmee de biodiversiteit namen af. Dat moet anders. Daarom zetten we ons in om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is een van de programma’s die helpen de natuur te herstellen.   

Gebied Formond/ Duursche Waarden 

De uiterwaarden Fortmond/ Duursche Waarden liggen op de oostelijke oever van de IJssel, ten westen van het dorp Den Nul in de gemeente Olst-Wijhe. Het gebied is onderdeel van Natura2000 Rijntakken en Natuur Netwerk Nederland. 

Het landgebruik van de uiterwaarden kan omschreven worden als divers. Er is ruimte voor natuur, landbouw, cultuurhistorie en recreatie. Dit afwisselende karakter is rondom de kern Fortmond terug te zien in de aanwezigheid van onder andere ooibossen, agrarische graslanden, bijzondere riviergraslanden, het terrein van de voormalige steenfabriek en camping ‘t Haasje. Het noordelijke deel van de Duursche Waarden kenmerkt zich door het natuurlijke karakter rondom de recent gerealiseerde strangen.    

Aanbrengen van natuurvriendelijke oevers 

Het creëren van een ondiep stromende leefomgeving voor vis, macrofauna en waterplanten is belangrijk voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit. Dit is te bereiken door het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Een natuurvriendelijke oever is een geleidelijke overgang van water naar land. Door aanleg van de natuurvriendelijke oevers wordt een leefgebied met verschillende hoogtes toegevoegd aan de oevers van de IJssel. Dat maakt het vooral interessant voor vissoorten die van stroming houden zoals de winde, serpeling, kopvoorn en barbeel.  

Gebiedsontwikkelingen in Formond - Duursche Waarden 

Natuur en Milieu Overijssel (NMO) werkt in de uiterwaarden Fortmond/Duursche Waarden aan nieuwe Natura 2000 natuur. Het gaat hier om uitbreiding van de bestaande ooibossen en droge graslanden. NMO coördineert daarnaast ook de afstemming tussen de partijen die in het gebied actief zijn. Naast NMO en Rijkswaterstaat zijn dit Staatsbosbeheer, de gemeente Olst-Wijhe en het waterschap Drents Overijsselse Delta/ IJsselwerken.   

Voor zowel het Natura 2000- als het KRW-project verzorgt NMO de gebiedscommunicatie. Er zijn de afgelopen periode bijeenkomsten geweest met de bewoners van het gebied en er zijn individuele gesprekken gevoerd.   

Schetsontwerp natuurvriendelijke oevers 

Het toekomstbeeld van de natuurvriendelijke oevers in Fortmond-Duursche Waarden ziet u in het schetsontwerp. 

In het schetsontwerp zijn voor een drietal trajecten natuurvriendelijke oevers voorzien. Deze hebben een totale lengte van 1,4 km. We ontwikkelen dit soort oevers door het stortsteen en het geotextiel daaronder weg te halen. In verband met de scheepvaart vindt de ontstening alleen boven de “overeengekomen laagste rivierwaterstand” (OLR) plaats. Om afkalving van de oevers te voorkomen, worden de NVO’s in een evenwichtsprofiel aangelegd met een talud. Hiermee creëren we een flauwe zandige oever, eventueel met steilrand, die aansluit op aangrenzende gronden. Ook wordt rivierhout geplaatst om meer leven in de IJssel te brengen. 

Het meest zuidelijke traject loopt over circa 500 meter vanaf camping ’t Haasje tot het Fortmonderbos. We zorgen ervoor dat de natuurvriendelijke oever goed aansluit op de te ontwikkelen Natura 2000 natuur. Het middelste traject is ongeveer 350 meter lang en loopt van het Fortmonderbos tot de langgerekte tuin van de Fortmonderweg 35. De stenen in deze tuin blijven liggen. Het meest noordelijke traject begint ongeveer 250 meter ten oosten van de veerstoep en loopt dan richting het oosten door over ruim 500 meter.  

We onderzoeken of we de natuurvriendelijke oevers binnen de gestippelde lijnen van de figuur kunnen verlengen. Dit hangt af van de actuele natuurwaarden en het verwachte effect hierop na ontstening. We onderzoeken dit in de volgende fase: de voorlopige ontwerpfase. 

Vervolg 

Aankomende maanden zullen veldonderzoeken worden uitgevoerd, bijvoorbeeld voor ecologie en de bodemkwaliteit, om tot een voorlopig ontwerp te komen. Omwonenden en grondeigenaren worden hierover geïnformeerd.  

Zodra het concept voorlopig ontwerp gereed is, informeren wij belanghebbenden. Zij krijgen de mogelijkheid te reageren op het concept. Eind 2024 zal het ontwerp gereed zijn. De werkzaamheden worden naar verwachting uitgevoerd in de periode 2025/2026. Er wordt gestreefd het project in 2027 af te ronden.