Herstellen van de riviernatuur 

De natuur in en rond rivieren heeft een belangrijke functie in Nederland. Onze rivieren zijn een leefgebied voor veel planten en dieren, leveren drinkwater voor de mens, beregeningswater voor de landbouw en vormen een waterbuffer in natte én droge tijden. Maar de riviernatuur ging de afgelopen eeuwen flink achteruit door veiligheid, scheepvaart en ander menselijk ingrijpen. Soorten planten en dieren verminderden in aantal of verdwenen zelfs. Dat betekent dat de biodiversiteit afnam. En dat moet anders. Daarom zetten we ons in om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is een van de programma’s die helpen de natuur te herstellen. 

Fraterwaard - Doesburg: aanbrengen van een meestromende geul, een éénzijdig aangetakte strang en een verbinding van bestaande waterplassen 

Fraterwaard-Doesburg is een riviereiland ten noorden van Doesburg, dat ligt in een Natura 2000-gebied. In dit landschap vol meanderruggen en geulen onderzoeken we de kansen en mogelijkheden om de riviernatuur te verbeteren. Dat willen we voornamelijk doen door stromend en stilstaand water in verbinding te brengen met de rivier de IJssel. De komende periode werken we aan een geschikt plan voor dit gebied. 

De rivier de IJssel veranderde in het verleden nogal eens van vorm. Bij het kanaliseren van de rivier veranderde dit. De riviertak die werd gesneden, heette voortaan Het Zwarte Schaar en de IJssel werd de hoofdrivier. De sporen van die veranderingen zijn tot op de dag van vandaag te zien. Waar er vroeger geulen liepen, liggen er nu stukken laagtes op het eiland.  

Meestromende geul 

Voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit is het creëren van een ondiepe, stromende leefomgeving voor vis, ongewervelde dieren (zoals waterkevers en watervlooien) en waterplanten belangrijk. Dit is te bereiken door het aanleggen van meestromende geul. Aan de zuidzijde van de Fraterwaard – Doesburg ligt een dichtgegroeide watergang welke vroeger deel uitmaakte van de ‘Lamme IJssel’. Het water in deze watergang willen we weer laten stromen. Ondiep, stromend water is een van de belangrijkste rivierleefgebieden voor veel dieren en planten in de rivier. De effecten van schepen hebben een negatieve invloed op dit leefgebied, waardoor er een beschutting van scheepvaartgolven noodzakelijk is. Om dit te bewerkstelligen is er ondiep stromend water (< 3 m) nodig in de hoofdgeul.  

Eenzijdig aangetakte strang 

Naast de meestromende geul bieden de natuurlijke laagtes in het noorden van de Fraterwaard – Doesburg ruimte om een strang aan te leggen die eenzijdig aangetakt kan worden aan het Zwarte Schaar. Dit om stilstaand water te creëren wat niet mee stroomt maar wel in verbinding staat met de IJssel.  

Verbonden waterpartijen 

Aan de oostzijde van de Fraterwaard – Doesburg bevinden zich min of meer geïsoleerde waterpartijen. Door deze met elkaar in verbinding te brengen en aan te sluiten op het Zwarte Schaar of de IJssel ontstaat hier een eenzijdig aangetakte geul.   

Het schetsontwerp 

Het toekomstbeeld van de meestromende geul, de eenzijdig aangetakte strang en de verbonden waterpartijen binnen de Fraterwaard - Doesburg kunt u zien in het schetsontwerp. Op dit moment zitten we in de ontwerpfase. Dat betekent dat er afgelopen tijd gesprekken zijn gevoerd met verschillende mensen die met het gebied te maken hebben zoals grondeigenaren en pachters in de Fraterwaard - Doesburg. Verschillende wensen van hen én de doelen van de KRW zijn in het schetsontwerp verwerkt. 

De tekeningen van het schetsontwerp kunt u hier vinden. Daarnaast zijn er ook verschillende kaarten te bekijken die de basis vormen voor het schetsontwerp. Via deze link zijn de bijbehorende kaarten in te zien. 

Het vervolg 

Na het schetsen volgt het uitwerken en maken we een voorlopig ontwerp. Dit kan nog wijzigingen voor het uiteindelijke ontwerp tot gevolg hebben. Voor het maken van geul en de strangen houden we rekening met verschillende onderdelen. Het ontwerp moet bijvoorbeeld goed uit te voeren zijn en de impact op de natuur en omgeving moet minimaal zijn. Daar gaan we de komende tijd mee aan de slag. Mensen uit de omgeving betrekken we hierbij. Ook worden er enkele veldonderzoeken uitgevoerd.  

Planning 

Voor de Fraterwaard – Doesburg is de planning dat het voorlopige ontwerp in het derde kwartaal van 2024 klaar is. De werkzaamheden starten in 2026. Er wordt gestreeft het project in 2027 af te ronden.