Nederland is het land van dammen, stuwen en gemalen. Dit soort oplossingen houden ons land veilig en welvarend. Maar ze hebben ook een keerzijde, want de ecologische waterkwaliteit gaat er door achteruit. Gezond water is belangrijk voor ons allemaal. Daarom zet Rijkswaterstaat zich in voor herstel van het waterleven in en langs de rivieren. Zo brengen we het water weer in balans.   

De belofte aan de EU is om in 2027 voldoende schoon en gezond water te hebben in het gehele gebied. Voor die tijd moet de planstudie zijn afgerond en moeten alle projecten gerealiseerd zijn. Om deze doelstelling te halen is GROW nu al begonnen met de ontwerpprocessen (van maatregelen in uiterwaarden) en uitvoeren van de voorbereidende onderzoeken.  

GROW staat voor Green Rivers Open Wonders en is een samenwerking van verschillende adviesbureaus die in opdracht van Rijkswaterstaat de ontwerpen maken voor Kroonstein. 

Met het aanleggen van een nevengeul creëren we een prettige leefomgeving voor bepaalde gidssoorten die baat hebben bij ondiep, stromend water. Voorbeelden hiervan zijn de barbeel, de teunisbloempijlstaart en pijlkruid. We lichten deze soorten toe:  

De barbeel is een middelgrote vis die voorkeur heeft voor stromende rivieren. Ze paaien tijdens de zomermaanden in grindrijke bodems met stroming, waarna de larven zich af laten zakken naar langzaam stromende delen. De larven groeien graag op in aangetakte geulen met veel stroming waar ze zoeken naar bodemdiertjes. Hierbij maken ze gebruik van hun kenmerkende baarddraden. De vis zorgt voor een evenwicht tussen verschillende lagen in het voedselweb, waarmee het sterk bijdraagt aan de lokale biodiversiteit. 

De teunisbloempijlstaart is een vlindersoort met een spanwijdte tussen de 35 en 60 millimeter. Deze soort is in mei en juni tijdens de nacht actief en drinkt nectar van geurende teunisbloemen. Op waardplanten als de kattestaart en het harig wilgenroosje zet het zijn eitjes af. 

Pijlkruid is een waterplant die in verschillende vormen verschijnt, afhankelijk van de stroming van het water. De plant komt bij voorkeur voor in langzaamstromend water langs ondiepe, beschutte oevers zoals een nevengeul. Daarnaast komt hij veel voor in aangetakte wateren van de IJssel. De bladeren zijn een fijne schuilplek voor dieren. Ook gebruiken dieren de bladeren om eitjes af te zetten die ook weer gegeten kunnen worden. 

GROW verzorgt de planuitwerking van de KRW-maatregelen langs de IJssel. Zij zijn dan ook verantwoordelijk voor de uitwerking van dergelijke plannen in andere uiterwaarden, zoals de Fraterwaard en Olburgsche Waard.  

Op locaties waar gekeken wordt naar de ontwikkeling van natuur, zijn we in gesprek met de partijen die daartoe het initiatief hebben genomen, zoals Provincie Gelderland. We zoeken dan naar samenwerking in de planuitwerking of een combinatie van de werkzaamheden tijdens de realisatie. 

De geul wordt gerealiseerd ten behoeve van de ontwikkeling van natuur. Zo wordt het rivierengebied gevarieerder en rijker aan planten en dieren. In de uitwerking van het ontwerp zijn de ecologische en landschappelijke aspecten onze basis. Recreatieve (neven)activiteiten worden niet meegenomen in het ontwerp, dit is namelijk geen doel binnen onze planvorming.    

Wij zijn in gesprek met bovengenoemde partijen en de grondeigenaar. We inventariseren de wensen en proberen deze waar mogelijk mee te nemen in het ontwerp. 

De doelen van de Kaderrichtlijn Water richten zich op het verbeteren van de (rivier)natuur. Het ontwerp voor Kroonstein is tot stand gekomen vanuit een onderzoek naar kansrijke maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Hierdoor ontstaat er een prettig leefgebied voor dieren en planten die thuishoren in Kroonstein.  

Tijdens het ontwerpproces hebben we contact met de grondeigenaar, de overheden (bijvoorbeeld provincie Gelderland, gemeente Doesburg, Waterschap Rijn en IJssel) en andere belanghebbenden zoals de visvereniging. Met deze partijen zijn we in gesprek om zo goed mogelijk de KRW-doelen te verwezenlijken en in lijn te brengen met de plannen van deze andere partijen. Daarnaast zijn we samen met Provincie Gelderland aan het kijken of de natuuropgave van de Provincie meegenomen kan worden in het ontwerp voor de KRW-maatregelen. 

Historisch gezien bestaat het landschap rondom de zuidelijke IJssel uit een kronkelwaardenlandschap. Kronkelwaarden bestaan uit een afwisseling van oude stroomgeulen van de IJssel. Tussen de stroomgeulen liggen de zandige stroomruggen. Het aanbrengen van een nevengeul accentueert het landschap. In een nevengeul zal het water minder snel stromen en werkt de geul als kraamkamer voor planten en dieren.  

Voordat we tot een definitief ontwerp komen doen we uitgebreid onderzoek. We houden rekening met verschillende factoren zoals archeologie, ecologie, het culturele landschap, de waterhuishouding en waterveiligheid. Ook houden we rekening met de impact op de omgeving zoals de bereikbaarheid in het gebied.   

Wij brengen de geohydrologie in beeld. Dit betekent dat wij inzichtelijk maken wat de invloed van KRW-maatregel is op de (grond)waterhuishouding. Uitkomsten nemen we mee in het ontwerp, bijvoorbeeld door de geul extra te verontdiepen.   

Op dit moment zijn wij met de omgeving en andere belanghebbenden in gesprek over de KRW-maatregel. In het verder uitwerken van het ontwerp zal duidelijk worden welke stappen wij ondernemen op het gebied van grondverzet. Hierbij proberen wij zo veel mogelijk rekening te houden met wensen en suggesties die zijn ingebracht. Ook kijken wij naar de meest duurzame werkwijze. Denk hierbij aan het minimaliseren van transportafstanden en het afwegen of afvoeren van grond via vrachtverkeer of te water gaat.  

Het is mogelijk dat u tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden enige hinder ondervindt. Voordat we met de werkzaamheden starten zal hierover gecommuniceerd worden. 

Indien het ontwerp wordt vastgesteld verwachten we in 2026 een start te maken met het realiseren van de KRW-maatregel in Kroonstein. De streefdatum voor het opleveren van alle natuurmaatregelen is 2027. 

Dit kan op verschillende manieren. 

Als u graag op de hoogte wil blijven, vragen heeft of wensen met betrekking tot de voortgang van de KRW-maatregel, kunt u zich aanmelden via het e-mailadres: loket-krwoost@arcadis.com. 

Op onze website Kroonstein | Samenwerken aan Riviernatuur is de meest actuele informatie over het project te vinden. Daar kunt u ook het contactformulier invullen. 

Wensen en suggesties vanuit de omgeving of vanuit andere partijen beoordelen wij op basis van haalbaarheid en realiseerbaarheid binnen de kaders van het project. Aanvullingen op het ontwerp die wij kansrijk achten leggen we voor aan Rijkswaterstaat. Zodra hier akkoord op is gegeven, nemen we de aanvulling mee in ons ontwerp. Wij geven altijd terugkoppeling op de ingebrachte input.  

Bij elk project wordt rekening gehouden met andere kansen/initiatieven die aan het project gekoppeld kunnen worden. Deze ‘meekoppelkansen’ dragen niet direct bij aan het projectdoel maar kunnen onder voorwaarden wel tegelijkertijd worden uitgevoerd/aangelegd. Vereist is dat het detailontwerp, de vergunningen, de aanleg(kosten) en het beheer ervan dan door initiatiefnemer(s) geregeld moet worden.